Yanlış bilgiler konusunda benimsediğimiz yaklaşım

GÜNCELLENME

APR 7, 2025

Yanlış bilgileri ele almak için yaptırım teknolojimizi ve insan incelemesini bir arada kullanırız. Platformlarımızdaki insan toplulukları, yerel güvenilir ortaklarımız ve bağımsız haber doğrulayıcılarımız da bunun bir parçasıdır. Amerika Birleşik Devletleri'nde Topluluk Notları adlı bir topluluk programımız mevcuttur. Diğer ülkelere genişletilmeden önceki süreçte bu özelliği iyileştirmeye devam edeceğiz (daha fazlasını buradan okuyabilirsiniz). Amerika Birleşik Devletleri dışındaki belirli ülkelerde bağımsız üçüncü taraf haber doğrulayıcılarla çalışıyoruz.

Yanlış bilgilere karşı stratejimiz: Kaldırma, Azaltma, Bilgilendirme

Kaldırma

Hem ifade özgürlüğüne hem de insanları emniyette tutmaya değer verdiğimizden, Meta teknolojilerindeki yanlış bilgileri sadece belirli durumlarda kaldırıyoruz:

  • Yanlış bilgilerin olası fiziksel zarar riskine doğrudan katkıda bulunma olasılığı yüksek olduğunda. Örneğin, olağanüstü hallerde sağlık hakkındaki belirli asılsız iddiaları ve aşılar hakkında önde gelen sağlık kuruluşlarının çürüttüğü asılsız iddiaları kaldırıyoruz. Bunu emniyeti sağlamak için yapıyoruz.

  • Yanlış bilgilerin seçimlere müdahale etme veya oy vermeyi önleme potansiyeli olduğunda. Bunu, ifade özgürlüğünü ve söz hakkını sarstığı için yapıyoruz.

İhlalde bulunan içerikleri kaldırma

Azaltma

Amerika Birleşik Devletleri'nin dışında, haber doğrulama ortaklarımızdan biri bir şeyi asılsız olarak işaretlediğinde, bu içeriği daha az kişinin görmesi için bu içeriğin Akıştaki ve diğer yerlerdeki dağıtımını azaltabiliriz. Bu tür içerikleri sürekli olarak paylaşan Facebook Sayfaları, Gruplar, Profiller, internet siteleri ve Instagram hesapları söz konusu olduğunda, bunların tüm gönderilerinin Akıştaki dağıtımını azaltabiliriz ve bunları insanlara gösterdiğimiz tavsiyeler arasından çıkarabiliriz.

Sorunlu içeriklerin dağıtımını azaltma

Bilgilendirme

Amerika Birleşik Devletleri'nde, bir içeriğin yanıltıcı veya kafa karıştırıcı olma potansiyeli varsa topluluğumuz faydalı olduklarını düşündükleri bilgileri bağlam olarak ekleyebilir. Amerika Birleşik Devletleri'nin dışında, haber doğrulama sürecinden geçmiş olan gönderilere ibareler ekleriz ve bunları paylaşan kişilere bildirim göndeririz. Bu sayede insanlar haber doğrulayıcıların ulaştığı sonuçları görebilir ve neleri okuyacaklarına, neleri güvenilir bulacaklarına ve neleri paylaşacaklarına dair kendi kararlarını verebilir. (Artık ABD merkezli haber doğrulama kuruluşlarıyla ortak çalışmıyoruz ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kişilere haber doğrulama etiketleri göstermiyoruz.) Ayrıca, haber okuryazarlığını desteklemek için dünyanın dört bir yanından kuruluşlarla işbirliği yapıyoruz.

Hassas veya yanıltıcı içeriklere bağlam eklemeTopluluk Notları: Gönderilere bağlam eklemenin yeni bir yolu

Topluluk Notları

Amerika Birleşik Devletleri'nde, Topluluk Notu katkıda bulunanları, yanıltıcı veya kafa karıştırıcı olabileceğini düşündükleri gönderiler için not yazıp gönderebilir. Topluluk notları, insanların faydalı bulabileceği arkaplan bilgileri, ipuçları veya içgörüler içerebilir. Bir notun gönderide paylaşılabilmesi için, geçmişte notlara yaptıkları değerlendirmelere dayalı olarak normalde hemfikir olmayan katkıda bulunanlar, notun faydalı olduğu konusunda hemfikir olmalıdır. Fikir birliği olmadığında veya insanlar bir notun faydalı olmadığı konusunda hemfikir olduğunda, notlar içeriğe eklenmez.

Haber doğrulama programımız

Amerika Birleşik Devletleri'nin dışında, Meta yanlış bilgileri ele almak için üçüncü taraf haber doğrulama kuruluşlarıyla ortak çalışır. Bu haber doğrulama programının odağı, gerçeğe dayalı açık bir dayanağı olmayan uydurma haberler başta olmak üzere viral yanlış bilgileri tespit etmek ve bunlara karşı harekete geçmektir.

Haber doğrulama ortaklarımız; güncel, gündemde ve önemli olmaları şartıyla, kapsadıkları ülke ve dillerde asılsızlığı kanıtlanabilen iddialara öncelik verir. Sonuç açısından önem arz etmeyen veya sadece küçük yanlışlıklar içeren iddialara öncelik vermezler.

Programın amacı bireysel ifadeleri, fikirleri, tartışmaları, hicivsel veya mizahi olduğu açıkça belli olan içerikleri ya da ticari ihtilafları engellemek de değildir.

Haber doğrulayıcıların öncelik verdiği içerikler

Haber doğrulayıcıların öncelik verdiği içerikler

Haber doğrulayıcıların öncelik verdiği içerikler

GÜNCELLENME

APR 7, 2025

Haber doğrulayıcılar; reklam, makale, fotoğraf, video ve sadece metin barındıran içerikler dahil olmak üzere, herkese açık Facebook gönderilerini ve herkese açık Instagram gönderilerini gözden geçirir ve değerlendirir. İfade özgürlüğü ruhunu gözeterek; fikir ve tartışmalara, hicivsel veya mizahi olduğu açıkça belli olan içeriklere ya da ticari ihtilaflara müdahale etmezler.

Öncelik verilenler

Haber doğrulayıcıların öncelik verdiği bilgiler:

  • Viral yanlış bilgiler.

  • Gerçeklere dayanmayan, açıkça uydurma haberler.

  • Fikir olarak sunulan ancak yanlış bilgilere dayanan içerikler.

  • Güncel veya gündemde olup ortalama bir kişi için önem taşıyanlar başta olmak üzere, asılsızlığı kanıtlanabilen iddialar.

Öncelik verilmeyenler

Haber doğrulayıcıların öncelik vermediği bilgiler:

  • Önem arz etmeyen iddialar.

  • Sadece küçük yanlışlıklar içeren iddialar.

Haber doğrulamaya uygun olmayanlar

Haber doğrulamaya uygun olmayan bilgiler:

  • Doğrulanabilen bir iddia barındırmayan içerikler.

  • Yazıldığı zaman itibarıyla doğru olan içerikler.

  • Yanlış bilgileri yaymadığı sürece genel fikir içerikleri. Not: Haber doğrulayıcılar, içeriklerin gerçekten fikir belirtip belirtmediğini veya yanlış bilgileri fikir adı altında gizleyip gizlemediğini tespit ederken kendi takdir yetkisini kullanır ve bu durumlarda en uygun şekilde değerlendirme yapmaya çalışır.

  • Siyasetçilerin fikirleri ve konuşmaları.

Öncelik verilenler
Öncelik verilmeyenler
Haber doğrulamaya uygun olmayanlar

Haber doğrulayıcıların öncelik verdiği bilgiler:

  • Viral yanlış bilgiler.

  • Gerçeklere dayanmayan, açıkça uydurma haberler.

  • Fikir olarak sunulan ancak yanlış bilgilere dayanan içerikler.

  • Güncel veya gündemde olup ortalama bir kişi için önem taşıyanlar başta olmak üzere, asılsızlığı kanıtlanabilen iddialar.

Haber doğrulayıcıların öncelik vermediği bilgiler:

  • Önem arz etmeyen iddialar.

  • Sadece küçük yanlışlıklar içeren iddialar.

Haber doğrulamaya uygun olmayan bilgiler:

  • Doğrulanabilen bir iddia barındırmayan içerikler.

  • Yazıldığı zaman itibarıyla doğru olan içerikler.

  • Yanlış bilgileri yaymadığı sürece genel fikir içerikleri. Not: Haber doğrulayıcılar, içeriklerin gerçekten fikir belirtip belirtmediğini veya yanlış bilgileri fikir adı altında gizleyip gizlemediğini tespit ederken kendi takdir yetkisini kullanır ve bu durumlarda en uygun şekilde değerlendirme yapmaya çalışır.

  • Siyasetçilerin fikirleri ve konuşmaları.

Haber doğrulayıcılar

60'tan fazla dildeki içerikleri değerlendirmek için dünyanın dört bir yanından 90'dan fazla sertifikalı üçüncü taraf haber doğrulama kuruluşuyla çalışıyoruz. Bu haber doğrulayıcılar Uluslararası Haber Doğrulama Ağı'nın (IFCN) veya Avrupa'da Avrupa Haber Doğrulama Standartları Ağı'nın (EFCSN) verdiği sertifikaya sahiptir.

Haber doğrulama süreci nasıl çalışır?

Haber doğrulama süreci nasıl çalışır?

Haber doğrulama süreci nasıl çalışır?

GÜNCELLENME

APR 7, 2025

Topluluğumuzdaki yanlış bilgileri ele alırken, Meta'dan bağımsız olan haber doğrulayıcılarla birlikte çalışırız. Haber doğrulayıcılar bilgilerin gerçekliğine ve doğruluğuna odaklanırken, biz ise içeriklerin asılsız olarak değerlendirildiği durumlarda topluluğumuzu bilgilendirerek harekete geçmeye odaklanırız. Nasıl olduğunu buradan öğrenin.

Yanlış bilgileri tespit etme

Teknolojimiz, insanların yanıt verme biçimi ve içeriğin yayılma hızı da dahil olmak üzere çeşitli sinyallere dayalı olarak, yanıltıcı olabilecek gönderileri tespit edebilmektedir. Facebook ve Instagram'daki kişilerin şikayetleri de haber doğrulayıcıların bir gönderiye daha yakından bakması gerektiğini işaret edebilir. Yanlış bilgileri tespit etmemize yardımcı olan diğer sinyallerden bazıları şunlardır:

  • Gönderilere yapılan, haberin asılsız olduğuna ilişkin yorumlar.

  • Akıştaki gönderileri şikayet ederek "yanlış bilgi" olarak işaretleyen kişilerin görüşleri.

  • Yanlış bilgileri tahmin etme kabiliyetimizi sürekli olarak geliştiren makine öğrenimi modelleri.

  • İçerikleri kendileri de tespit edip gözden geçirebilen haber doğrulayıcılar.

Uluslararası Haber Doğrulama Ağı (IFCN) bünyesindeki tüm haber doğrulayıcılar, herkese açık içeriklerin sosyal medyadaki performansına dair istatistikler sağlayarak yanlış bilgi içeren gönderileri tespit etmelerine yardımcı olan, Facebook tarafından sunulan herkese açık CrowdTangle aracına da erişebilmektedir. CrowdTangle'ı sosyal medyadaki herkese açık içerikleri takip etmek, analiz etmek ve raporlamak amacıyla yayıncılar, gazeteciler, araştırmacılar ve akademisyenler de kullanmaktadır.

İçerikleri değerlendirme

Haber doğrulayıcılar bir içeriği gözden geçirip bu içeriğin verdiği bilgileri kontrol eder ve doğruluklarını değerlendirir. Bu süreç Facebook'tan bağımız olarak gerçekleşir ve kaynak talep edilmesini, herkese açık verilerin incelenmesini, görsel ve videoların doğrulanmasını ve daha fazla işlemi içerebilir.

Yanlış bilgileri açık bir şekilde etiketleme ve insanlara bildirme

Bir içerik haber doğrulayıcılar tarafından değerlendirildikten sonra, insanların ilave bağlamı okuyabilmesi için içeriğin yanına bir bildirim ekleriz. Ayrıca, bu içerikleri paylaşmak üzere olan ve içeriği daha önce paylaşmış olan kullanıcılara bildirim göndeririz.

Yanlış bilgileri daha az kişinin görmesini sağlama

Bir haber doğrulayıcı bir içeriği Asılsız, Üzerinde Oynanmış Fotoğraf ya da Video veya Kısmen Asılsız olarak değerlendirdiğinde, bu içerik Facebook Akışında daha alt sıralarda görünür, Instagram Keşfet sekmesinde filtrelenir ve akışta ve hikayelerde daha az belirgin şekilde gösterilir. Böylece haberi gören insan sayısı önemli ölçüde azalır. Ayrıca, haber doğrulayıcıların değerlendirdiği içeriklerin yer aldığı reklamları reddedebiliriz.

Sürekli olarak asılsız haber paylaşanlara karşı aksiyon alma

Sürekli olarak Asılsız veya Üzerinde Oynanmış Fotoğraf ya da Video olarak değerlendirilmiş yanlış bilgiler paylaşan Sayfalar ve internet siteleri, bazı kısıtlamalarla karşı karşıya kalır. Dağıtımlarının azaltılması, para kazanma ve reklam verme olanaklarının ellerinden alınması ve belirli bir süre boyunca haber Sayfası olarak kaydolmalarının engellenmesi bunlardan bazılarıdır.

Haber doğrulayıcıların çalışırken kullandığı içerik sınıflandırmaları

Haber doğrulayıcıların çalışırken kullandığı içerik sınıflandırmaları

GÜNCELLENME

APR 7, 2025

Haber doğrulayıcılar, insanların bir içerik üzerinde daha sağlıklı muhakemede bulunabilmesine ve içeriği okuma, güvenilir bulma ve paylaşma konusunda karar alabilmesine yardımcı olmak için içerik sınıflandırmalarını kullanır. Haber doğrulayıcıların çalışırken kullandığı içerik değerlendirmelerinden bazılarını aşağıda bulabilirsiniz.

Asılsız

Asılsız

Asılsız değerlendirmesi, gerçeklere dayanmayan içerikler içindir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Sahte alıntılar.

  • İmkansız olan veya gerçekten yaşanmış ya da söylemiş bir şeyin yorumu olarak değerlendirilemeyecek olan iddialar. Gerçekte böyle bir olay gerçekleşmemişken, bir doğal afetin gerçekleştiğine ilişkin bir iddia buna örnek olarak verilebilir.

  • Haber kuruluşu olmadıkları halde kendilerini haber kuruluşu olarak tanıtan internet sitelerinden fabrikasyon şekilde üretilmiş içerikler.

  • Alakasız bir olayın kanıtı olarak sunulan gerçek görsel, ses veya video içerikleri.

Asılsız olarak işaretlenmiş içerikler Akışta daha alt sıralarda görünür, Instagram Keşfet'te filtrelenir ve akış ile hikayelerde daha az belirgin şekilde gösterilir. Böylece haberi gören insan sayısı önemli ölçüde azalır.

Kısmen Asılsız

Haber doğrulayıcıların öncelik vermediği bilgiler:

Kısmen Asılsız değerlendirmesi, gerçeklerle örtüşmeyen bilgiler barındıran içerikler içindir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Sayı, tarih ve saatlerle ilgili, gerçekten yaşanan veya söylenen bir şeyin yorumu olarak değerlendirilebilecek yanlışlar veya yanlış hesaplamalar. Bir devlet programının maliyetini yanlış hesaplamak buna örnek olarak verilebilir.

  • Doğru ve yanlış bilgilerin karışımı.

  • Fikir olarak sunulan ancak yanlış bilgilere dayanan içerikler.

Üzerinde Oynanmış Fotoğraf veya Video

Haber doğrulamaya uygun olmayan bilgiler:

Üzerinde Oynanmış değerlendirmesi, insanları yanlış yönlendirebilecek şekilde manipüle edilmiş olan görseller, sesler ve videolar içindir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Gerçekte böyle bir olay yaşanmadığı halde, birisini başka birisiyle el sıkışırken göstermek üzere düzenlenmiş bir video.

  • Birisini gerçekte bulunmadığı bir konumdaymış gibi tasvir etmek üzere Photoshop kullanılarak oluşturulmuş bir görsel.

  • Bir medya kuruluşunun, kişinin söylediği bazı sözcükleri aradan çıkararak veya yeniden sıralayarak konuşmanın anlamını tersine çevirmesi. "[x] yapan onlar, [y] yapan biziz" diyen birisinin konuşmasını "[x] yapan biziz" demiş gibi düzenlemek buna örnek olarak verilebilir.

Üzerinde Oynanmış olarak işaretlenmiş içerikler Akışta daha alt sıralarda görünür, Instagram Keşfet'te filtrelenir ve akış ile hikayelerde daha az belirgin şekilde gösterilir. Böylece haberi gören insan sayısı önemli ölçüde azalır.

Bağlam Eksik

Bağlam Eksik

Bağlam Eksik değerlendirmesi, ek bağlam olmadan insanları yanlış yönlendirebilecek olan içerikler içindir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Başka bir şekilde düzenlemeden veya üzerinde oynamadan, gerçek video veya seslerden klipler kesmek ya da gerçek fotoğrafları orijinal içeriğin tüm bağlamını içermeyecek şekilde kırpmak. Birinin "... yaparsa bu adayı desteklerim." dediği bir videoyu, yalnızca "Bu adayı desteklerim" kısmını içerecek şekilde kırpmak buna örnek olarak verilebilir.

  • Kişinin söylediği sözcükleri çıkararak veya yeniden sıralayarak düzenlenen ancak konuşmanın anlamını tersine çevirmeyen medya içerikleri.

  • Teknik olarak yanlış olan ancak gerçek bir olaya veya konuşmaya dayalı mübalağa ya da abartı.

  • Gerçeklerle desteklenmeyen bir sonuç sunan içerikler.

  • Gerçek olarak sunulan, kanıtlanmamış iddialar.

Hiciv

Hiciv

Hiciv değerlendirmesi, özellikle siyaset, din veya sosyal meseleler bağlamında eleştiri veya farkındalık için ironi, abartı veya saçmalıkların kullanıldığı ancak makul birisinin hiciv olduğunu hemen anlayamayacağı içeriklerdir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Hiciv olduğu açıkça etiketlenmeyen veya geniş kitlelerce bilinmeyen sitelerin içerikleri.

  • Açıkça etiketlenmeden sunulan içerikler.

Bir haber doğrulayıcı gönderiyi Hiciv olarak değerlendirdiğinde, gönderinin altına bir makale iliştirilir ancak gönderi Hiciv olarak etiketlenmez.

Asılsız
Kısmen Asılsız
Üzerinde Oynanmış Fotoğraf veya Video
Bağlam Eksik
Hiciv

Asılsız

Asılsız değerlendirmesi, gerçeklere dayanmayan içerikler içindir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Sahte alıntılar.

  • İmkansız olan veya gerçekten yaşanmış ya da söylemiş bir şeyin yorumu olarak değerlendirilemeyecek olan iddialar. Gerçekte böyle bir olay gerçekleşmemişken, bir doğal afetin gerçekleştiğine ilişkin bir iddia buna örnek olarak verilebilir.

  • Haber kuruluşu olmadıkları halde kendilerini haber kuruluşu olarak tanıtan internet sitelerinden fabrikasyon şekilde üretilmiş içerikler.

  • Alakasız bir olayın kanıtı olarak sunulan gerçek görsel, ses veya video içerikleri.

Asılsız olarak işaretlenmiş içerikler Akışta daha alt sıralarda görünür, Instagram Keşfet'te filtrelenir ve akış ile hikayelerde daha az belirgin şekilde gösterilir. Böylece haberi gören insan sayısı önemli ölçüde azalır.

Haber doğrulayıcıların öncelik vermediği bilgiler:

Kısmen Asılsız değerlendirmesi, gerçeklerle örtüşmeyen bilgiler barındıran içerikler içindir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Sayı, tarih ve saatlerle ilgili, gerçekten yaşanan veya söylenen bir şeyin yorumu olarak değerlendirilebilecek yanlışlar veya yanlış hesaplamalar. Bir devlet programının maliyetini yanlış hesaplamak buna örnek olarak verilebilir.

  • Doğru ve yanlış bilgilerin karışımı.

  • Fikir olarak sunulan ancak yanlış bilgilere dayanan içerikler.

Haber doğrulamaya uygun olmayan bilgiler:

Üzerinde Oynanmış değerlendirmesi, insanları yanlış yönlendirebilecek şekilde manipüle edilmiş olan görseller, sesler ve videolar içindir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Gerçekte böyle bir olay yaşanmadığı halde, birisini başka birisiyle el sıkışırken göstermek üzere düzenlenmiş bir video.

  • Birisini gerçekte bulunmadığı bir konumdaymış gibi tasvir etmek üzere Photoshop kullanılarak oluşturulmuş bir görsel.

  • Bir medya kuruluşunun, kişinin söylediği bazı sözcükleri aradan çıkararak veya yeniden sıralayarak konuşmanın anlamını tersine çevirmesi. "[x] yapan onlar, [y] yapan biziz" diyen birisinin konuşmasını "[x] yapan biziz" demiş gibi düzenlemek buna örnek olarak verilebilir.

Üzerinde Oynanmış olarak işaretlenmiş içerikler Akışta daha alt sıralarda görünür, Instagram Keşfet'te filtrelenir ve akış ile hikayelerde daha az belirgin şekilde gösterilir. Böylece haberi gören insan sayısı önemli ölçüde azalır.

Bağlam Eksik

Bağlam Eksik değerlendirmesi, ek bağlam olmadan insanları yanlış yönlendirebilecek olan içerikler içindir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Başka bir şekilde düzenlemeden veya üzerinde oynamadan, gerçek video veya seslerden klipler kesmek ya da gerçek fotoğrafları orijinal içeriğin tüm bağlamını içermeyecek şekilde kırpmak. Birinin "... yaparsa bu adayı desteklerim." dediği bir videoyu, yalnızca "Bu adayı desteklerim" kısmını içerecek şekilde kırpmak buna örnek olarak verilebilir.

  • Kişinin söylediği sözcükleri çıkararak veya yeniden sıralayarak düzenlenen ancak konuşmanın anlamını tersine çevirmeyen medya içerikleri.

  • Teknik olarak yanlış olan ancak gerçek bir olaya veya konuşmaya dayalı mübalağa ya da abartı.

  • Gerçeklerle desteklenmeyen bir sonuç sunan içerikler.

  • Gerçek olarak sunulan, kanıtlanmamış iddialar.

Hiciv

Hiciv değerlendirmesi, özellikle siyaset, din veya sosyal meseleler bağlamında eleştiri veya farkındalık için ironi, abartı veya saçmalıkların kullanıldığı ancak makul birisinin hiciv olduğunu hemen anlayamayacağı içeriklerdir. Buna aşağıdakiler dahildir:

  • Hiciv olduğu açıkça etiketlenmeyen veya geniş kitlelerce bilinmeyen sitelerin içerikleri.

  • Açıkça etiketlenmeden sunulan içerikler.

Bir haber doğrulayıcı gönderiyi Hiciv olarak değerlendirdiğinde, gönderinin altına bir makale iliştirilir ancak gönderi Hiciv olarak etiketlenmez.

OSZAR »